W zeszłym roku w Polsce zagrożonych ubóstwem było 13,7 proc. osób, co plasowało nas w grupie państw o najniższym poziomie tego wskaźnika. W całej UE zagrożonych ubóstwem było 16,5 proc. osób.
To blisko 73 mln. Najniższe wskaźniki miały Czechy (10,2 proc.) oraz Słowenia i Węgry (po 12,1 proc.). Najwyższy odnotowano w Bułgarii, Estonii i Łotwie (po 23 proc.).
Bogata północ i biedne południe
Większy kontrast niż między państwami występował na poziomie regionów (NUTS2). I tak najwyższy odsetek osób zagrożonych ubóstwem charakteryzował regiony z południa UE (Kampania, Sycylia – po około 37 proc.), najniższy zaś przeważnie regiony stołeczne (w tym warszawski stołeczny).
W Polsce najmniejszy odsetek osób zagrożonych ubóstwem zanotowano w regionie stołecznym oraz województwie śląskim (odpowiednio 6,7 proc. i 7,8 proc.). Najwyższy był w województwach podlaskim i lubelskim (22,6 proc. i 23,4 proc.).
W dekadzie 2012-2022 w całej UE odsetek osób zagrożonych ubóstwem pozostawał na poziomie około 17 proc. Natomiast w Polsce zmniejszył się z 17,1 proc. do 13,7 proc.
W tym okresie jedynie w Grecji odsetek osób zagrożonych ubóstwem zmniejszył się bardziej niż w Polsce (z 23,1 proc. do 18,8 proc.).
W UE nieznacznie przeważała też grupa państw, w których w ostatniej dekadzie odsetek osób zagrożonych ubóstwem powiększył się (w sumie było ich 14), z czego najbardziej w Estonii (z 17,5 do 22,8 proc.).
Zagrożony ubóstwem to niewykształcony mieszkaniec wsi
Jeśli chodzi o Polskę, to w 2022 r. nieznacznie bardziej zagrożeni ubóstwem byli mężczyźni niż kobiety (odpowiednio 17,8 i 17,6 proc.; w UE – 16,3 i 17,8 proc.). Wśród dorosłych osób z wyższym wykształceniem odsetek zagrożonych ubóstwem wynosił zaledwie 4,9 proc. W UE wskaźnik wynosił 7,6 proc. Dodatkowo, w grupie dorosłych z wykształceniem co najwyżej gimnazjalnym było to 26,6 proc. (w UE – 29,0 proc.).
Wysoka dysproporcja wystąpiła też między mieszkańcami miast, w których wskaźnik ten wyniósł 8,2 proc. (w UE – 16,3 proc.), a mieszkańcami obszarów wiejskich, na których było to 20,1 proc. (w UE – 17,5 proc.). Wśród osób w wieku powyżej 65 lat odsetek zagrożonych ubóstwem był nieco wyższy niż w ogóle populacji i wyniósł 15,2 proc.
Skuteczne w ograniczaniu skali zagrożenia ubóstwem okazały się transfery socjalne. Bez ich uwzględnienia odsetek osób zagrożonych w UE byłby wyższy o 27,1 pkt. proc. Co więcej, w Polsce transfery socjalne zmniejszają go o 29,7 pkt. proc. i jest to trzeci najwyższy wynik w UE (razem ze Słowacją; brak danych dla Szwecji), po Francji (redukcja o 31,8 pkt. proc.) i Finlandii (30,6 pkt. proc.).
Chcesz być na bieżąco? Subskrybuj 300Sekund, nasz codzienny newsletter!
W najmniejszym stopniu transfery socjalne zmniejszają skalę zagrożenia ubóstwem w państwach bałtyckich oraz na Cyprze i Malcie – od 17 pkt. proc. do 20 pkt. proc. Mimo że realne wynagrodzenia w 2022 roku spadły, to w Polsce realny dochód do dyspozycji na gospodarstwo domowe wzrósł o 2,8 proc. To zasługa transferów socjalnych oraz dochodów z działalności gospodarczej.
Wskaźnik zagrożenia ubóstwem nie jest tożsamy z ubóstwem i niskim standardem życia. Jednak osoby osiągające niski dochód są bardziej narażone na ubóstwo niż reszta społeczeństwa. Przykładowo, w całej UE w 2022 r. liczba osób doświadczających pogłębionej deprywacji materialnej wynosiła 27,3 mln. Ponad połowę tej grupy (16,9 mln osób) stanowiły osoby osiągające niski dochód.
Czytaj także:
- Jesteśmy lepiej sytuowani niż nam się wydaje. Ryzyko ubóstwa w Polsce niemal najmniejsze w UE
- Upały, susze, powodzie. Ekstremalne zjawiska pogodowe zabiły tysiące Europejczyków
- Lotnicza ekościema na wielką skalę. Organizacje konsumenckie skarżą się do Komisji Europejskiej
- Bieda i nierówne traktowanie. Migranci w Europie szukają raju, ale czeka ich rozczarowanie
