W dobie niestabilności gospodarczej, kryzysów energetycznych, skutków pandemii i wojny w Ukrainie firmy coraz częściej są narażone na stagnację i zamykanie działalności. Dlatego kraje Unii Europejskiej coraz częściej oferują wsparcie dla mikro-, małych i średnich firm w kryzysie.
W sytuacji rosnącej niepewności, szczególnie istotne są działania, które pozwalają firmom nie tylko przetrwać, ale i zachować potencjał rozwojowy. Jednym z najskuteczniejszych instrumentów – jak pokazuje raport Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości – jest mentoring.
Zestawienie doświadczeń z różnych państw pokazuje, jak elastyczne, lokalnie dostosowane systemy mogą skutecznie ratować firmy, zachowywać miejsca pracy i wspierać lokalne społeczności. Dobrze zaprojektowane programy doradcze, oferowane w kluczowym momencie, potrafią znacząco poprawić kondycję finansową i organizacyjną przedsiębiorstw.
Mentoring biznesowy w modelu nordyckim
Finlandia i Dania dysponują sprawdzonymi, kompleksowymi systemami pomocy. W ramach Early Warning Finland działa 22 regionalnych centrów biznesowych z 60 koordynatorami. Ci w razie potrzeby kierują przedsiębiorców do mentorów, psychologów czy doradców strategicznych. Program opiera się na bezpłatnym i szybkim dostępie do specjalistycznej wiedzy. W trudnych sytuacjach czas reakcji może zadecydować o „być albo nie być” firmy.
Dania z kolei wdrożyła model Early Warning Denmark, uznany przez Komisję Europejską za wzorcowy. System opiera się na dogłębnej diagnozie problemów i udzielaniu profesjonalnego doradztwa – od prawa po zarządzanie. W efekcie przedsiębiorcy mogą skorzystać z szerokiego zaangażowania ekspertów-praktyków oraz silnych powiązań ze strukturami lokalnej administracji.
Południe Europy stawia na cyfrowe narzędzia i partnerstwo lokalne
Grecja, Hiszpania i Włochy testowały duński model we współpracy z UE już w latach 2016–2019. Dziś Grecja wdraża własny program Early Warning Greece, łączący cyfrową platformę, lokalne izby handlowe i doradców. W jego pierwszej fazie pomoc uzyskać mogą przedsiębiorcy z regionu Attyki, a projekt przewiduje dalszą ekspansję na cały kraj.
W Hiszpanii natomiast działa program HelpEmpresa, który towarzyszy firmom w ich rozwoju i odporności na kryzysy. Oferuje nie tylko pomoc dla przedsiębiorstw zagrożonych upadłością, ale również wsparcie dla tych, które chcą wzmocnić swoją konkurencyjność. Organizacje doradcze towarzyszą przedsiębiorcom w tworzeniu planów naprawczych i budowie długofalowej strategii.
Europa Zachodnia oferuje kompleksowe doradztwo
Holandia jako pierwsza opracowała system wsparcia przedsiębiorców. Dziś organizacja Geldfit zapewnia doradztwo, a w razie potrzeby mentoring w ramach OKB Soundboard. System jest dobrze zinformatyzowany i dostępny dla firm z różnych branż.
W Belgii działa organizacja DYZO, oferująca pomoc MŚP w sytuacjach skrajnych – od zadłużenia po upadłości. Zapewnia również wsparcie psychologiczne i pomoc w ponownym rozpoczęciu działalności. Unikalną cechą belgijskiego modelu jest wsparcie emocjonalne dla właścicieli firm – element często pomijany w systemach pomocowych.
Polska ma dobre fundamenty i potencjał do rozwoju
Polska testowała model Early Warning Europe w latach 2016–2019. Projekt prowadzony przez PARP i Fundację Firmy Rodzinne objął 946 firm. Było to pierwsze w Polsce tak szerokie wdrożenie systemu mentoringu i doradztwa kryzysowego. Co więcej, zaangażowano do tego doświadczonych właścicieli firm oraz ekspertów z różnych dziedzin.
Obecnie Fundacja Firmy Rodzinne kontynuuje działania, oferując bezpłatny mentoring dla firm w kryzysie. Mentorami są doświadczeni przedsiębiorcy i eksperci biznesowi, działający pro bono. Organizacja rozwija również ofertę szkoleń dla mentorów i doradców, dzięki czemu wsparcie trafia do przedsiębiorców w coraz większej liczbie regionów.
Choć międzynarodowy projekt się zakończył, wypracowane rozwiązania służą dalej – zwłaszcza że potrzeba wsparcia nie maleje. Organizacje pozarządowe w Polsce – jak Fundacja Firmy Rodzinne – stają się liderami w dziedzinie mentoringu dla MŚP, wypełniając lukę w systemowym wsparciu firm w trudnej sytuacji.
Elastyczne i szybkie rozwiązania pomocowe
Z doświadczeń europejskich wynika, że skuteczna pomoc firmom w kryzysie musi być szybka, dostosowana do lokalnych realiów i oparta na zaufaniu. Narzędzia tej pomocy to mentoring biznesowy, doradztwo i wczesna diagnoza problemów. Dlatego profesjonalne programy pomocy przedsiębiorcom mogą być kluczowe dla ich przetrwania i rozwoju.
Kryzys przedsiębiorstwa nie musi oznaczać jego końca. Firmy mogą przejść przez trudne momenty z profesjonalnym wsparciem, zachowując miejsca pracy i swoją rolę w lokalnej gospodarce. Europa pokazuje, że inwestycja w systemy wczesnego ostrzegania i mentoringu to nie koszt, lecz realny zysk – zarówno dla przedsiębiorców, jak i całych społeczności.
Przeczytaj także:
- Nie tylko przedsiębiorcy są przedsiębiorczy. Tak myślą o sobie Polacy
- Rząd przyjął projekt deregulacyjny. Nowe przepisy mają ułatwić życie
- Zadłużenie jednoosobowych firm przekroczyło 5,5 mld zł. Coraz więcej JDG z problemami finansowymi
- Firmy, które płacą okup cyberprzestępcom, narażają się na kolejne ataki
