Poleganie wyłącznie na wieku metrykalnym – liczbie lat od urodzenia – to za mało, by zmierzyć wewnętrzny wiek biologiczny organizmu. Tymczasem to właśnie on pozwala przewidzieć demencję i udar mózgu niezależnie od faktycznego wieku, wynika z nowych badań
Wraz z upływem czasu znacznie wzrasta ryzyko rozwoju chorób przewlekłych, w tym raka, chorób serca i zaburzeń neurologicznych. Jednakże, podczas gdy wszyscy starzejemy się chronologicznie w tym samym tempie, biologicznie nasze zegary mogą tykać szybciej lub wolniej.
Ta rozbieżność skłoniła naukowców do znalezienia sposobów na określenie wieku biologicznego danej osoby. Jednym ze sposobów jest przyjrzenie się „zegarom epigenetycznym”, które uwzględniają zmiany chemiczne zachodzące w naszym DNA wraz z wiekiem. Inne podejście wykorzystuje informacje z badań medycznych, takich jak ciśnienie krwi, poziom cholesterolu i inne pomiary fizjologiczne. Wykorzystując te „biomarkery”, naukowcy odkryli, że gdy wiek biologiczny danej osoby przekracza jej wiek metrykalny, często oznacza to przyspieszone starzenie się komórek i większą podatność na choroby związane z wiekiem.
Bądź na bieżąco z najważniejszymi informacjami subskrybując nasz codzienny newsletter 300Sekund! Obserwuj nas również w Wiadomościach Google.
Nasze nowe badania sugerują, że to wiek biologiczny, a nie przeżyte lata, może wskazywać na ryzyko demencji i udaru mózgu w przyszłości.
Wcześniejsze badania rzucały światło na ten związek, ale ich skala była często ograniczona. Pozostawiło to luki w naszym zrozumieniu, w jaki sposób starzenie biologiczne wiąże się z różnymi zaburzeniami neurologicznymi, w tym chorobą Parkinsona i stwardnieniem zanikowym bocznym.
Aby wypełnić tę lukę, nasze badanie, opublikowane w „Journal of Neurology, Neurosurgery and Psychiatry”, objęło ponad 325 000 dorosłych Brytyjczyków w średnim i starszym wieku. Zbadaliśmy, czy zaawansowany wiek biologiczny zwiększa przyszłe ryzyko rozwoju chorób neurologicznych, w tym demencji, udaru mózgu, choroby Parkinsona i stwardnienia zanikowego bocznego.
Polecamy także: Przeładowanie wiadomościami. Jak ciągły strumień brutalnych obrazów wpływa na nasz mózg
Aby ocenić wiek biologiczny, przeanalizowaliśmy 18 biomarkerów zebranych podczas badań lekarskich przeprowadzonych w latach 2006-2010. Obejmowały one ciśnienie krwi, poziom glukozy we krwi, poziom cholesterolu, markery stanów zapalnych, obwód talii i pojemność płuc.
Następnie obserwowaliśmy uczestników przez dziewięć lat, aby sprawdzić, u kogo rozwinęły się choroby neurologiczne. Osoby w starszym wieku biologicznym na początku badania wykazywały znacznie wyższe ryzyko demencji i udaru mózgu w ciągu następnej dekady – nawet po uwzględnieniu różnic w genetyce, płci, dochodach i stylu życia.
Wyobraźmy sobie dwóch 60-latków biorących udział w naszym badaniu. Jeden z nich miał wiek biologiczny 65 lat, a drugi 60. Ten z wyższym wiekiem biologicznym był o 20 proc. bardziej narażony na demencję i o 40% bardziej na udar mózgu.
Silne powiązanie
Warto zauważyć, że podczas gdy zaawansowany wiek biologiczny wykazywał silny związek z demencją i udarem, zaobserwowaliśmy słabszy związek ze stwardnieniem zanikowym bocznym, a nawet odwrotny kierunek w przypadku choroby Parkinsona.
Choroba Parkinsona często wykazuje unikalne cechy. Na przykład, chociaż palenie zwykle przyspiesza starzenie się, paradoksalnie wywiera działanie ochronne w przypadku choroby Parkinsona.
Nasze ustalenia pokazują, że procesy starzenia biologicznego prawdopodobnie w znacznym stopniu przyczyniają się do demencji i udaru mózgu w późniejszym okresie życia. Wraz z naszymi wcześniejszymi badaniami wykazującymi znaczący związek między zaawansowanym wiekiem biologicznym a ryzykiem zachorowania na raka, wyniki te sugerują, że spowolnienie wewnętrznego osłabienia organizmu może być kluczem do zapobiegania chorobom przewlekłym w późnym wieku.
Ocena wieku biologicznego na podstawie rutynowych próbek krwi może pewnego dnia stać się standardową praktyką. Osoby z przyspieszonym procesem starzenia mogłyby zostać zidentyfikowane dziesiątki lat przed wystąpieniem objawów demencji. Choć obecnie jest ona nieuleczalna, jej wczesne wykrycie daje możliwość prewencyjnej zmiany stylu życia i ścisłego monitorowania.
Dla przykładu, badania zaczynają sugerować, że proces starzenia biologicznego można spowolnić lub nawet odwrócić poprzez zmiany w stylu życia, w tym ćwiczenia, sen, dietę i suplementację.
Kolejnym krokiem jest powtórzenie naszych badań na różnych grupach ludzi. Mamy również nadzieję na odkrycie powiązań między podłożem genetycznym, starzeniem biologicznym a innymi poważnymi chorobami, takimi jak cukrzyca i choroby serca.
Na razie monitorowanie wewnętrznych procesów starzenia się może umożliwić ludziom opóźnienie pogorszenia funkcji kognitywnych, dając nadzieję na zdrowsze i bardziej satysfakcjonujące życie w okresie starości.
Tłumaczył: Tomasz Krzyżanowski
Tekst został opublikowany w The Conversation i zamieszczony tutaj n podstawie otwartej licencji (Creative Commons license). Przeczytaj oryginalny artykuł.
Inne teksty z The Conversation:
- Dlaczego niektórzy ludzie dostali zakrzepów krwi po szczepionce AstraZeneca. Oto nowe tropy
- Jak żyć długo i szczęśliwie. Nowe badania stulatków dają kilka odpowiedzi
- Choroby serca. Kolejny powód, aby skrócić dziecku czas, jaki spędza przed ekranem
- Zagrożony gatunek czy wróg publiczny? Wilk staje się przedmiotem politycznych sporów w Europie
- Ropa kartą przetargową. Jak arabskie embargo sprzed 50 lat wywołało traumę gospodarczą
- Szwedzi kłócą się o nielegalnych imigrantów. Lekarze, nauczyciele i pracownicy socjalni protestują
- Dlaczego wakacje są dla ciebie dobre. I to nawet zanim się rozpoczną
- Netflix odrabia straty i zwiększa liczbę użytkowników. Ale konkurencja depcze mu po piętach
- Śpieszmy się kochać ptaki, tak szybko znikają. Europa straciła ich już pół miliarda
