Wydatki publiczne polskiego budżetu to równowartość ok. 45 proc. naszego PKB. Jak dużo z tego wydajemy na administrację publiczną i czy to wystarczająca suma?
– Na administrację skarbową już od wielu lat są nakładane nowe zadania bez wsparcia kadrowego i bez dodatkowych pieniędzy. My już, że tak powiem, ledwo zipiemy. Tak wygląda administracja publiczna w tym kraju, niestety. Na administrację publiczną wydaje się w Polsce tylko 4,2 proc. PKB. W innych krajach Europy jest to dużo więcej.
Tak mówiła nam w niedawno opublikowanym wywiadzie Agata Jagodzińska, liderka związkowa w Krajowej Administracji Skarbowej.
Dziś sprawdzamy, ile rzeczywiście na administrację publiczną wydają inne kraje Unii Europejskiej i jak na ich tle wypada Polska.
Polska na tle UE
W 2019 roku* państwa UE wydawały na administrację publiczną średnio 5,8 procent PKB. Rekordzistą pod tym względem były Węgry, które wydały na ten cel środki o wartości 8,2 proc. swojego PKB. Za Węgrami znalazła się Grecja i Finlandia, które wydały na administrację po 7,9 proc. wartości swojego PKB.
Powyżej 7 procent na ten cel wydały także Włochy i Cypr.
Powyższy wykres przedstawia zestawienie dla całej Unii Europejskiej. Polska jest na 20. miejscu we Wspólnocie, jeśli chodzi o proc. wartości PKB wydawanego na administrację publiczną.
Za nami są Rumunia, Łotwa, Estonia, Litwa i Bułgaria – 5 innych krajów naszej części Europy oraz Holandia i Irlandia. To ostatnie państwo wydaje na ten cel 2,7 proc. swojego PKB.
Ile Polska wydaje na administrację?
Uwzględnianie jedynie relacji procentowych może być jednak mylące. Np. 1 proc. PKB Stanów Zjednoczonych ma taką samą wartość, jak cała gospodarka Nowej Zelandii.
PKB Polski w 2019 – według danych Banku Światowego – wynosiło 595,9 mld dolarów. 4,2 proc. z tej kwoty to ok. 25 mld dolarów.
Jak wygląda to w porównaniu z innymi krajami? Bardzo podobny procent wartości swojej gospodarki na administrację publiczną wydała w 2019 roku Holandia – 4,1 procent.
Ale Holandia w tym samym roku miała PKB o wartości ok. 913,9 mld dolarów. To oznacza, że ten kraj wydał na ten sam cel co Polska ok. 37,5 mld dolarów. Co więcej, liczba ludności Holandii jest ponad dwa razy mniejsza niż Polski.
Z kolei Rumunia wydała na administrację publiczną taką samą część PKB – z tym, że wartość rumuńskiej gospodarki wynosiła 40 proc. wartości polskiej gospodarki. Ale kraj jest mniejszy od Polski, jeśli chodzi o wielkość populacji.
Jak więc wypada Polska, jeśli chodzi o poziom wydatków na obywatela? W takim rankingu bylibyśmy 3. od końca w Unii Europejskiej. Mniej w przeliczeniu wydały w 2019 na administrację publiczną jedynie Rumunia i Bułgaria.
Wysokość wydatków w przeliczeniu na każde 100 tys. mieszkańców obrazuje poniższy wykres:
Poza Luksemburgiem, najwięcej w przeliczeniu na mieszkańca wydają Finlandia, Dania i Szwecja. Kraje takie jak Holandia, Irlandia, Francja czy Niemcy wydają w przeliczeniu na mieszkańca od trzech do czterech razy więcej, niż Polska.
Dodatkowo, procent wartości naszego PKB, jaki budżet państwa przeznacza na finansowanie administracji publicznej, maleje. Według danych Eurostatu, od poziomu 5,8 proc. (w 2013 roku) zmalał on o 1,6 pkt. proc. – do obecnego poziomu 4,2 procent.
W tym samym czasie jednak generalnie rośnie wartość polskiego PKB. To sprawia, że w wartościach nominalnych, na administrację publiczną wydaliśmy mniej więcej tyle samo w 2019, co w 2013.
Źródła danych
Dane o produkcie krajowym brutto i populacji danych krajów pochodzą z Banku Światowego.
Informacje dotyczące wydatków na administrację publiczną pochodzą z unijnego urzędu statystycznego Eurostat.
Kategorią statystki unijnej, która została uwzględniona, jest „Generał public Services”. To ta część wydatków publicznych, która jest przeznaczona m. in na funkcjonowanie władzy wykonawczej i prawodawczej. W Polsce to Parlament, Rada Ministrów i różnorodne urzędy publiczne.
Kategoria nie uwzględnia m. in. wydatków na wojsko, edukację publiczną czy służbę zdrowia.
Najnowsze dane Eurostatu o wydatkach na administrację publiczną dla wszystkich krajów UE pochodzą z 2019 roku, dlatego ten rok był uwzględniony w analizie.
Czytaj też:
- Wydatki na zdrowie wzrosną i bez Polskiego Ładu. Wywiad z Sebastianem Skuzą, wiceministrem finansów
- Polskiej skarbówce grozi paraliż. Wywiad z Agatą Jagodzińską, działaczką związkową w KAS
- W 2020 roku państwa UE wydały mniej na badania i rozwój. Polska notuje wzrost wydatków na B+R
- Projekty muszą dawać efekt w ciągu 2 lat – uważa nowy naczelny informatyk kraju
- W 2020 luka w VAT w Polsce jednak nie wzrosła. To miliardy złotych na plus w budżecie
